Witamina D występuje pod postacią dobrze przyswajalnej witaminy D3 (cholekarcyferol pochodzenia zwierzęcego) lub D2 (ergokalcyferol ze źródeł roślinnych). Witamina D jest ważna dla komórek naszego organizmu znajdujących się w kościach, nerkach, jelitach, sercu, mózgu czy trzustce. Zapobiega powstawaniu krzywicy u dzieci, zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu z żywności, utrzymuje stałe stężenie wapnia we krwi. Wskazuje się na jej rolę w zapobieganiu chorobom nowotworowym, autoimmunologicznym i neuropsychicznym.
Witamina D może być syntetyzowana w naskórku pod wpływem promieniowania UVB, ale wiele czynników utrudnia ten proces, m.in.
- szerokość geograficzna – w naszej strefie klimatycznej produkcja skórna witaminy od listopada do lutego jest znikoma, w pozostałych miesiącach zależy od pory dnia, stopnia nasłonecznienia, zachmurzenia, a nawet zanieczyszczenia,
- stosowanie filtrów przeciwsłonecznych,
- pigmentacja skóry – im ciemniejsza, tym niższe wytwarzanie witaminy D,
- nadmierna masa ciała – tkanka tłuszczowa ogranicza wchłanianie witaminy D do krwi,
- oraz wiek – synteza witaminy D spada z wiekiem.
Normy witaminy D
Normy żywienia opracowane przez Instytut Żywności i Żywienia (2017) zalecają spożycie witaminy D3 na poziomie AI na 10 µg/dzień u niemowląt do 12 miesiąca życia oraz 15 µg/dzień dla dzieci do 3 roku życia.
Dostępne dane wskazują na niedostateczne dostarczanie witaminy D z pożywieniem oraz duże ryzyko jej niedoborów w naszym społeczeństwie, dlatego zaleca się jej suplementację. Ponieważ witamina D jest rozpuszczalna w tłuszczach, najlepszym jej nośnikiem będą preparaty, których głównym składnikiem jest tłuszcz (krople, kapsułki, płyn). Zaleca się, aby podawane były w trakcie posiłku.
U zdrowych niemowląt do 6 miesiąca życia, niezależnie od sposobu karmienia (pokarm mamy lub mieszanka modyfikowana), poziom witaminy D powinien wynosić 10 µg/dzień, a do 12 miesiąca życia nawet 15 µg/dzień, przy czym dawka powinna uwzględniać również podaż witaminy z diety.
Dzieci powyżej 1 roku życia powinny dostawać 15-25 µg witaminy D na dzień w miesiącach jesienno-zimowych (wrzesień – kwiecień) lub przez cały rok, jeśli ekspozycja na słońce jest niewystarczająca. Wcześniaki powinny dostawać witaminę w dawce 10-20 µg/dzień do czasu osiągnięcia wieku skorygowanego 40 tygodni, a później jak niemowlęta urodzone we właściwym terminie. Dawka dla dzieci z nadmierną masą ciała zależy od stopnia otyłości i wynosi nawet 30-50 µg/dzień.
Dieta pokrywa maksymalnie 20% dziennego zapotrzebowania na witaminę D, która w przyrodzie występuje pod postacią witaminy D2 (ergokalcyferol) oraz witaminy D3 (cholekalcyferol). Ergokalcyferol znajduje się w drożdżach i grzybach, cholekalcyferol – w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak: tłuste ryby morskie (łosoś, sardynka, makrela), oleje rybie (tran), jaja, wątróbka oraz w mniejszych ilościach w mięsie czerwonym i drobiowym, a także podrobach i produktach mlecznych. Podkreślić należy, że badania sposobu żywienia różnych populacji wykazały, że w przypadku braku dodatkowego źródła witaminy D, jakim jest synteza skórna, nawet urozmaicona dieta nie pozwala pokryć dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Do jej prawidłowego przyswajania niezbędna jest także odpowiednia ilość tłuszczu w pożywieniu.
FAKTY I MITY NA TEMAT WITAMINY D
Źródła witaminy D
| Produkt | Zawartość witaminy D |
| Węgorz świeży | 1200 IU/100 g |
| Śledź marynowany | 480 IU/100 g |
| Śledź w oleju | 808 IU/100 g |
| Dorsz świeży | 40 IU/100 g |
| Łosoś pieczony | 540 IU/100 g |
| Sardynka, tuńczyk z puszki | 200 IU/100 g |
| Grzyby shitake | 100 IU/100 g |
| Żółtko jaj | 54 IU/żółtko |
| Ser żółty | 7,6–28 IU/100 g |
| Pokarm kobiecy | 1,5–8 IU/100 ml |
| Mleko krowie | 0,4–1,2 IU/100 ml |
Źródło : https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/witamina-d-od-pierwszych-dni-zycia/
https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/139889,witamina-d-jaka-dawka-jest-bezpieczna
